Tantiemy z platform VOD

Prace nad wprowadzeniem do polskiego ustawodawstwa zapisu o tantiemach z internetu rozpoczęły się w 2022 roku. W czerwcu 2022 r. MKIDN opublikowało pierwszy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, mającej na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE, zwanej dyrektywą DSM. ZZAP aktywnie uczestniczył w konsultacjach publicznych, przedstawiając własną opinię prawną, uwzględniającą interesy aktorów, czyli artystów wykonawców. Poruszał wtedy szczególnie kwestię związaną z udostępnianiem treści audiowizualnych na platformach cyfrowych.

W styczniu 2023 roku ZZAP przystąpił do środowiskowej koalicji na rzecz tantiem z internetu, zainicjowanej przez Stowarzyszenie Filmowców Polskich (SFP) działające w ramach ZAPA (Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych). Od początku przedstawiciele ZZAP i szerszego środowiska aktorskiego uczestniczą w spotkaniach dotyczących nowelizacji ustawy i implementacji dyrektywy DSM w zakresie tantiem, organizowanych przez SFP, brali udział w spotkaniach tantiemowego sztabu kryzysowego w Warszawie i Łodzi, byli również gośćmi w Sejmie.

http://www.tantiemyzinternetu.pl

W ramach  konsultacji publicznych w lutym 2024 r. ZZAP przedstawił kolejną opinię prawną, poprzedzoną pisemnym sprzeciwem wobec usunięcia z wcześniejszego projektu ustawy zapisu o tantiemach z internetu. Pozyskał także szczegółową opinię prawną od FIA (International Federation of Actors, we współpracy z AEPO-Artis, którego członkiem jest ZAPA), analizującej proces wdrażania dyrektywy DSM w innych krajach europejskich, łącznie z kwestią pominięcia przez niektóre z nich kwestii tantiem z internetu, co uznawane jest obecnie za błąd. Opinia została przesłana do prezydenta Andrzej Dudy, premiera Donalda Tuska, sekretarza stanu w MKiDN Joanny  Scheuring-Wielgus, posłanek Darii Gosek-Popiołek i Doroty Olko z Lewicy.

Polska ma szansę na uniknięcie tego błędu, ponieważ dzięki szerokiej koalicji środowiskowej udało się przywrócić zapis o tantiemach z internetu we wcześniejszym brzmieniu, a zmodyfikowany projekt ustawy z połowy lutego 2024 r. został 12.03. 2024 r. zamieszczony na stronie RCL. Postęp prac legislacyjnych nad projektem zmiany ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw można śledzić pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12382002

Pytania i odpowiedzi na temat sytuacji z ZASP / lipiec 2024

Czy zmiana definicji reemisji jest konieczna?

14 organizacji, które podpisały się pod listem do Senatu uważa, że nie. Twierdzą, że obecny projekt ustawy, zawierający m.in. zapisy o tantiemach z Internetu, reemitowania i audiobooków, jest zgodny z dyrektywą SAT-CAB 2 oraz orzecznictwem TSUE. Tego samego zdania jest Ministerstwo Kultury, Minister ds. Europejskich, International Federation of Actors (FIA – międzynarodowa niezależna organizacja zrzeszająca aktorów) oraz ZAiKS. Kierownictwo ZASP nie ufa zapewnieniom innych OZZ-tów, ale jaki interes przeciwko aktorom mieliby inni aktorzy, politycy lub międzynarodowa, niezależna organizacja?

Dlaczego ZZAP działa w Koalicji Filmowców?

Uważamy, że tylko współpracując, możemy naprawdę coś zmienić. Rynek filmowy nie istnieje bez zaangażowania różnych grup zawodowych. Do naszej Koalicji należy 14 organizacji reprezentujących całe środowisko filmowe, i to nasz ogromny sukces, że mimo różnych interesów osiągamy kompromisy i jesteśmy zgodni. Dodatkowo ufamy sobie wzajemnie, posiadamy opinie szeregu prawników z różnych organizacji i jesteśmy pewni swoich interpretacji.

Czy spotkaliśmy się z ZASP?

Tak, spotkanie Koalicji Filmowców i przedstawicieli ZASP odbyło się 8 lipca 2024 r. w siedzibie SFP-ZAPA. Po czterech godzinach rozmów i ostrej wymianie argumentów, przedstawiciele ZASP byli skłonni odłożyć swoją poprawkę w czasie i iść z nami ramię w ramię do Senatu RP. Ostateczną decyzję w tej sprawie miał podjąć Zarząd ZASP. Obiecali poinformować naszą Koalicję o swojej decyzji. Jednak jeszcze tego samego dnia ich zapewnienia okazały się kolejny raz pustymi słowami, ponieważ ze strony Senatu RP dowiedzieliśmy się, że postulat ZASP-u o poprawce definicji reemisji został podtrzymany.

Jak kierownictwo ZASP manipuluje komunikatami?

Na przykład poprzez pomijanie istotnych faktów. Sejm RP odrzucił poprawkę ZASP dotyczącą definicji reemisji i nadawania, jednak ZASP twierdził, że odnieśli ogromny sukces. Dodatkowo opublikowali komunikat, w którym twierdzili, że Senat RP popiera ich postulat o konieczności zmiany definicji reemisji i nadawania. Jest to nieprawda, ponieważ Senat RP wniósł techniczną poprawkę definicji, podczas gdy ZASP wnioskował o merytoryczną zmianę. Jest to manipulacja faktami wobec aktorek, aktorów i całego środowiska. Jest to dla nas bardzo przykre i nie możemy zgodzić się na takie działania.

ZASP argumentuje zmianę definicji reemisji i nadawania wyrokiem Sądu Apelacyjnego, czy jednak słusznie?

Nie, ZASP powołuje się na nieprawomocny wyrok, a ta sprawa sądowa została skierowana do ponownego rozpatrzenia.

Co z pikietą pod Sejmem 11 czerwca 2024 r.?

Pikietę 11 czerwca zorganizowała Koalicja Filmowców na czele z Kołem Młodych SFP oraz SFP-ZAPA, które uzyskało zgodę na zgromadzenie w imieniu naszej Koalicji. Szczegółowe przygotowania do walki o ustawę i do tej konkretnej pikiety trwały niemal dwa miesiące, podczas których przygotowaliśmy wspólną identyfikację wizualną, zorganizowaliśmy nagłośnienie, namioty i zapraszaliśmy naszych członków pod Sejm.

Kierownictwo ZASP zaczęło niezależnie prowadzić podobne działania, kopiując jednak koalicyjne grafiki i kolorystykę. Kierownictwo ZASP z opóźnieniem wystąpiło do miasta o oficjalną zgodę na własną pikietę. Zrobiło to dopiero 10 czerwca, kiedy było już za późno i w rezultacie postanowiło podłączyć się pod nasze zgromadzenie. Nie chcąc tworzyć kolejnych napięć, Koalicja przyjęła ZASP do wspólnego pikietowania.

ZASP pojawił się na zgromadzeniu z ogromną liczbą własnych transparentów, które mocno zasłaniały widok, ale również sugerowały, że to ZASP jest organizatorem zgromadzenia. Później Kierownictwo ZASP ogłaszało w komunikatach, że to oni byli liderem tej inicjatywy. Te działania przez Koalicję zostały odebrane jako próba przykrycia przez Kierownictwo ZASP jego poprzednich zaniedbań.

14 sierpnia 2024 roku Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy o ochronie baz danych oraz ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.

20 września 2024 r. zaczęła obowiązywać ustawa zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.